KANUN YARARINA BOZMA NEDİR?
Ceza Hukukunda Kanun Yararına Bozma, Hâkim veya Mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen hukuka aykırı karar veya hükümlere karşı Adalet Bakanlığı tarafından Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurulmasıdır.
Maddi hukuka da usul hukukuna da ilişkin hukuka aykırılıklara karşı kanun yararına bozmaya başvurmak mümkündür. Yani gerek usule gerek maddi hukuka ilişkin hukuka aykırılıklar kanun yararına bozmanın konusudur. Önemle belirtmek gerekir ki Mahkemelerin takdir hatalarına karşı KYB başvurulamaz. (Örneğin Mahkemelerin delilleri hatalı takdir ettiği sebebine dayanarak başvuru mümkün değildir. Ya da Mahkemelerin ceza verirken takdir hakkını yerinde kullanıp kullanmadığının incelenmesi için başvuru mümkün değildir. )
HANGİ HALLERDE GİDİLİR?
Kanun yararına bozmanın konusu kararlara şunlar örnektir:
- Genel kaide itibariyle istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeyen her neviden karara karşı
- Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara karşı itiraz üzerine verilen ”itirazın reddi” kararına karşı. (Uygulamada bu karara karşı KYB başvurusu yapıldığına sıklıkla rastlanmaktadır.)
- Cumhuriyet savcısının iddianamenin iadesine itirazın reddi halinde
- İstinaf/temyiz başvurusu yapılmadan kesinleşen icra ceza mahkemesi kararlarına karşı
- Yetkisizlik kararının kaldırılması için yapılan itiraz üzerine itirazın reddi kararına karşı
- Ağır Ceza Mahkemesi‘nin infaza ilişkin verdiği kesinleşmiş kararlara karşı
BOZMA NEDENLERİ
Ceza Muhakemesi Kanunu‘nun 309. Maddesi’nde KYB olağanüstü kanun yoluna gidilen kararların veya hükümlerin hangi nedenlerle ve ne şekilde bozulabileceği izah edilmiştir.
Kanun yararına bozma
Madde 309 (4) Bozma nedenleri:a) 223 üncü maddede tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir karara ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yeniden karar verir.
b) Mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemlerine ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkemece yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken hüküm verilir. Bu hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamaz.
c) Davanın esasını çözüp de mahkûmiyet dışındaki hükümlere ilişkin ise, aleyhte sonuç doğurmaz ve yeniden yargılamayı gerektirmez.
d) Hükümlünün cezasının kaldırılmasını gerektiriyorsa cezanın kaldırılmasına, daha hafif bir cezanın verilmesini gerektiriyorsa bu hafif cezaya Yargıtay ceza dairesi doğrudan hükmeder.
(5) Bu madde uyarınca verilen bozma kararına karşı direnilemez.
KİMLER YAPABİLİR?
Başvurma yetkisi Adalet Bakanlığına aittir. Ancak bu kanun yoluna başvuru hakkını alttaki taraflar da kullanabilirler:
- Sanık
- Şüpheli
- Şikayetçi
- Katılan
- Cumhuriyet savcısı
- Mahkeme
- Hâkim
NASIL YAPILIR?
Bozmayı gerektiren bir durumdan Adalet Bakanlığı’nı haberdar etmek için yukarıdaki taraflar bir dilekçe ile KYB başvurusu yapabilirler.
Kanun Yararına Bozma Dilekçesi Nereye Verilir?
Başvurucunun dilekçesini Başsavcılığa, Mahkemeye, Hakimliğe vermesi mümkündür. Ancak dilekçesini ”Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü‘ne gönderilmek üzere” başlığıyla sunması gerekmektedir. Eğer adliyede mevcutsa, Bakanlık Muhabere Bürolarına dilekçe ve dilekçe ekindeki evraklarla birlikte fiziki olarak teslimi daha uygun olur. (Dilekçeye ilişkin fikir almak için makalemizin altında yer alan KYB dilekçe örneğini inceleyebilirsiniz).
Başvuru üzerine Adalet Bakanlığı, kendisine yapılan ihbarı dikkate alırsa KYB yoluna gider. Şöyle ki Bakanlık, kanuna aykırılığı öğrenmesini müteakip hukuka aykırı kararın veya hükmün Yargıtay tarafından bozulmasını Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı‘ndan yazılı olarak talep eder. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, bu talep üzerine Yargıtay nezdinde KYB başvurusunu gerçekleştirir.
İnfazı Durdurur Mu?
Olağanüstü bir kanun yolu olan kanun yararına bozma, kesinleşmiş hükmün infazını kendiliğinden durdurmaz. İnfazın durdurulması isteniyorsa, kararla birlikte ilgili yargı mercilerinden ayrıca talepte bulunulması gerekmektedir.
MASRAFI
Ceza muhakemesinde kanun yararına bozma yoluna başvurmak herhangi bir harç ve masrafa tabi değildir.
SÜRESİ
Kanun yararına bozma başvurusunun yapılabilmesi için herhangi bir süre şartı mevcut değildir. Ayrıca başvurucunun başka bir kanun yoluna gitme hakkı mevcut ise(Örneğin istinaf, temyiz) KYB yoluna gidilemez.
KANUN YARARINA BOZMA DİLEKÇE ÖRNEĞİ – 2025
Altta yer alan kanun yararına bozma dilekçesi, Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü‘ne sunulması için tarafımızca hazırlanmıştır. Makalemizin konusu hakkında sitemizdeki okuyucularımızın bilgi edinmeleri gayesiyle kişisel verilerden arındırılıp özet halinde yayımlanmıştır.
ADALET BAKANLIĞI CEZA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE
Gönderilmek Üzere
…. CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NASulh Ceza Hakimliği Değişik İş No :
Sulh Ceza Hakimliği Karar Tarihi :KANUN YARARINA BOZMA
İSTEMİNDE BULUNAN MÜŞTEKİ :VEKİLİ : Av. Emre ACUN
ŞÜPHELİLER :
SUÇ : Sesli Yazılı veya Görüntülü Bir İleti İle Hakaret
SUÇ TARİHİ VE YERİ :
TALEBE KONU KARAR : … Sulh Ceza Hakimliği’nin .. D.İş sayılı dosyasının … tarihli itirazın reddi kararı.
KONU : .. Cumhuriyet Başsavcılığınca … tarihinde tesis edilip tarafımıza … tarihinde yasal olarak tebliğ olunmuş … soruşturma numaralı dosyanın … karar sayılı ”Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Kararını” kesinleştiren… Sulh Ceza Hakimliği’nin … tarih … D.İş sayılı İtirazın Reddi kararına karşı kanun yararına bozma talepli dilekçemizin sunumudur.
AÇIKLAMALAR :
… Cumhuriyet Başsavcılığı’na … tarihinde gönderdiğimiz şikayet dilekçemiz üzere şüpheliler hakkında başlatılan soruşturma neticesinde … tarih ve … karar ile kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiştir. İş bu karara karşı kanuni süresi içinde yaptığımız itiraz sonucunda dosyanın tevdi edildiği …Sulh Ceza Hakimliği, … tarihinde … D.İş sayılı kararıyla itirazımızı reddetmiştir. İş bu kararın istinaf ve temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen kararlardan olması ve kararın esaslı hukuka aykırılıklar ihtiva etmesi nedeniyle CMK m.309 uyarınca kanun yararına bozma olağanüstü kanun yoluna başvurma zorunluluğumuz hasıl olmuştur. Şöyle ki;
A-) MÜVEKKİLE KARŞI AÇIKÇA TACİZCİ DENİLEREK HAKARET EDİLDİĞİNİ İSPATLAYAN DELİLLERİMİZİN DEĞERLENDİRİLMESİ İHMAL EDİLEREK KYOK TESİS EDİLDİĞİ AÇIK OLMASINA KARŞIN İTİRAZIMIZ REDDEDİLMİŞTİR.
Şüpheliler, doğrudan Müvekkilli hedef alan yazılarında Müvekkile açıkça tacizci demek suretiyle hakaret etmişler ve kendi sosyal medya hesaplarında yaptıkları iş bu yayınların Müvekkile yönelik olduğunu kollukta verdikleri ifadelerinde ikrar etmişlerdir. Tüm bu hususlara rağmen Savcılık, açıkça hakaret suçunu oluşturan bu ifadeleri ihtiva eden delillerimizi değerlendirmeyi ihmal ederek KYOK tesis etmiştir. …Sulh Ceza Hakimliği … tarih … D.İş sayılı kararında bu itirazlarımızı herhangi bir ”değerlendirme ve gerekçelendirme yapmaksızın” reddetmiştir.
Değerlendirilmesi ihmal edilen delillerimizi, soruşturma dosyasında mevcut olmasına karşın iş bu dilekçemizin ekine de ekliyoruz.Yargıtay 8. Ceza Dairesi 21.06.2018 tarih 2017/17220 E. , 2018/7253 K.
‘‘Somut olayda; “Tacizci …’yi teşhir ediyoruz” şeklinde verilen haber ile Mersin Üniversitesinde gözaltına alınan 8 kadının gözaltı sırasında avukat talep etmeleri üzerine müdafi olarak görevlendirilen Avukat … tarafından fiziki ve sözlü şekilde taciz edildiği yönündeki ifadelerin soruşturma açılmasını gerektiren fiil isnadına dair olup, ilgilisinin şeref ve haysiyetini ihlal edici, kişilik haklarını zedeler mahiyette olduğu da gözetilerek şüpheli veya şüphelilerin tespit edilerek savunmalarının alınmalarına ,şikayete konu haber sayfasının ve varsa adli evrakın teminine yönelik olarak gerekli tüm soruşturma işlemleri yapıldıktan sonra şüpheli/şüphelilerin hukuki durumlarının değerlendirilmesi gerekirken….”B-) ŞÜPHELİLERİN SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA YAYINLADIKLARI SOSYAL MEDYA GÖNDERİLERİNİN HAKARET SUÇUNU İHTİVA EDEN İFADELER İÇERDİĞİ SABİTTİR.
Şikayet dilekçemizde de belirttiğimiz üzere şüpheliler sosyal medya hesaplarında paylaştıkları suç konusu yayınlar ile Müvekkil aleyhinde birçok somut fiil ve olgu isnat ederek Müvekkile karşı hakaret suçunu işlemişlerdir. İş bu suç konusu metinde Müvekkilin bireylere karşı ………… gibi birçok asılsız isnat mevcut olup, bir kimse hakkında bu denli nitelikte mesnetsiz somut fiil isnatlarının hakaret suçunu oluşturacağı göz ardı edilerek KYOK tesis edilmiştir. Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2016/6874 E., 2016/8764 K. Kararı, Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2018/2861 E., 2018/6452 K. Kararı ve ilgili ceza dairesinin diğer benzer kararları, kişilere TCK’da yer alan suçları işlediklerinden bahisle isnatlar yapılması durumunda, yapılan bu isnatların asılsız olması halinde bu ifadelerin hakaret suçunu oluşturacağı yönündedir.
İddia makamı somut vakıaya ilişkin hukuki değerlendirmesi ile hakimin değerlendirmesinin farklı olması gerektiği, savcılığın ”yeterli şüphenin” mevcudiyeti halinde iddianame düzenlemesi gerektiği unutulmamalıdır.
YARGITAY 18. CEZA DAİRESİ 2019/7005 E. 2019/13389 K.30.09.2019
CMK’nın 170/2. maddesine göre kamu davası açılabilmesi için soruşturma aşamasında toplanan delillere göre suçun işlendiğine dair yeterli şüphe bulunması gerekir. Suç ihbar veya şikayeti yoluyla soruşturma yaparak maddi gerçeğe ulaşma yükümlülüğü ve yetkisi bulunan Cumhuriyet savcısı, soruşturma sonucunda elde edilen delilleri değerlendirerek kamu davası açmayı gerektirir nitelikte yeterli şüphe olup olmadığını takdir edecektir. Ancak soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısının delil değerlendirmesiyle, kovuşturma aşamasında hakimin delilleri değerlendirmesi birbirinden farklı özelliklere sahiptir. CMK’nın 170/2. maddesine göre soruşturma aşamasında toplanan deliller kamu davası açılması için yeterli şüphe oluşturup oluşturmadıkları çerçevesinde incelemeye tabi tutulurken, kovuşturma aşamasında, isnat edilen suçun işlenip işlenmediği hususunda mahkumiyete yeter olup olmadığı ve tam bir vicdani kanaat oluşturup oluşturmadığı çerçevesinde değerlendirilmektedir…Şüphelilerin hukuki durumlarının değerlendirilmesi gerekirken eksik soruşturma ile kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi ve bu karara yapılan itirazın kabulüne karar verilmesi gerekirken reddine karar verilmesi hukuka aykırıdır.C-) … SULH CEZA HAKİMLİĞİ’NİN İTİRAZIN REDDİ KARARI GEREKÇEDEN YOKSUNDUR VE İTİRAZLARIMIZA İLİŞKİN HİÇBİR DEĞERLENDİRME İÇERMEMEKTEDİR.
… Sulh Ceza Hakimliği, itirazın reddi kararında, itirazlarımıza ilişkin hiçbir hususu tartışmamış, ret yönündeki iradesini neye dayandırdığını kararında belirtmemiş, delillerin değerlendirmesini yapmamıştır. Bu haliyle KYOK kesinleştiren hukuksuz Hakimlik kararı, Müvekkilin Anayasal haklarından ”Mahkemeye Erişim Hakkını” ve ”Hak Arama Özgürlüğünü” kısıtlamış, Müvekkilin ”Adil Yargılanma Hakkı” Bariz Takdir Hatası – Keyfi Yorum Yasağı(RG No :29051 -RG.T. : 05.07.2014 B.No : 2013 /7800 -K.T: 18.06.2014, RG No :29064-RG.T. :18.07.2014 B.No : 2013 / 731-K.T : 08.05.2014) yapılarak açıkça ihlal edilmiştir. Nitekim iş bu hukuk aykırı karar, ceza muhakemesindeki ”Maddi Gerçekliğin Araştırılması İlkesi”ne de aykırıdır. Yine şikayet dilekçemizde belirttiğimiz ve ekinde sunduğumuz delillerle ve dosya kapsamında temin edilen diğer delillerle birlikte, somut olayda Müvekkile birçok vasıta ile hakaret edildiğine ilişkin yeterli şüphe mevcut olmasına karşın KYOK kararı ve onu kesinleştiren itirazın reddi kararı ceza muhakemesinin ”Kovuşturma Mecburiyeti İlkesi – Maslahata Uygunluk İlkesi” ne aykırıdır.
SONUÇ VE TALEP : Yukarıda açıkladığımız nedenler ve re’sen gözetilecek sebeplerle;
…Sulh Ceza Hakimliği’nin … tarih … D.İş sayılı ”İtirazın Reddi” kararının bozulması için kanun yararına bozma talebiyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurulmasını saygılarımızla bilvekale arz ve talep ederiz.
Kanun Yararına Bozma Talep Eden
Müşteki Vekili
Av. Emre ACUN
Acun Hukuk ve Danışmanlık
Av. Emre ACUN
UYARI: Bu sitedeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Emre ACUN‘a ait olup, izinsiz olarak kopyalanamaz ve yayınlanamaz. Ancak okuyucularımızın, makale ve diğer içeriklerimizi dilekçelerinde kullanmaları serbesttir.
